Xứ Đông Dương

by luonglv
132 views 2 minutes read

Trong thời kỳ thực dân Pháp xâm chiếm Đông Dương, chúng chia Đông Dương thành  5 “xứ” gồm: Bắc Kỳ (Tonkin), Trung Kỳ (Annam), Nam Kỳ (Cochinhchine), Lào (Laos) và Cao Miên (Cambodge). Trong 5 “xứ” này, Pháp lại chia thành hai khối với hai chế độ chính trị khác nhau: khối thứ nhất gọi là “Xứ bảo hộ” (Pays de protectorat) gồm: Bắc Kỳ, Trung Kỳ, Lào và Cao Miên, đứng đầu mỗi “xứ” là một viên “Thống sứ” (Résident supérieur) người Pháp; khối thứ hai gọi là “Thuộc địa” (Colonie) chỉ có Nam Kỳ, đứng đầu là viên “Thống đốc” (Gouverneur) cũng là người Pháp.

Theo Sắc lệnh ngày 17/10/1887, Pháp thống nhất ba “xứ”: Bắc Kỳ, Trung Kỳ và Cao Miên để nhập với Nam Kỳ thành một khối gọi là “Liên hiệp Đông Dương” (Union indochinoise) và thuộc quyền Bộ Thuộc địa (Ministère des Colonies) còn Lào thì mãi đến ngày 03/10/1893 mới nhập vào khối Liên hiệp này. Sắc lệnh này cũng đặt ra chức danh: “Toàn quyền Đông Dương” (Gouverneur général de l’Indohchine) là người Pháp, thay mặt cho Chính phủ Cộng hòa Pháp để cai trị toàn bộ “Khối Liên hiệp”. Như vậy, Sắc lệnh ngày 17/10/1887 là sắc lệnh đầu tiên đặt ra “Chế độ Toàn quyền Đông Dương” và chức danh “Toàn quyền Đông Dương”.

STT Vùng/xứ Tiếng Pháp Thuộc tính Thời gian Gia nhập Đông Dương
1 Nam Kỳ Cochinchine Thuộc địa 1862-1946  
2 Bắc Kỳ Tonkin Nửa thuộc địa/Nửa bảo hộ 1884-1949: Pháp & triều Nguyễn đồng cai trị  
3 Trung Kỳ Annam Bảo hộ 1884-1949: Lãnh địa riêng của nhà Nguyễn  
4 Lào Laos Bảo hộ 1893-1953: Từ 1946 là quốc gia bán độc lập 1893
5 Campuchia Cambodge Bảo hộ 1863-1953: Pháp ký một hiệp ước bảo hộ với Quốc vương Cambodge vào tháng 4/1864. Tới năm 1867, chính quyền bảo hộ của Pháp được thiết lập trên toàn đất nước. Năm 1949, chế độ bảo hộ bãi bỏ. Năm 1953, Cambodge được độc lập. 1887
6 Quảng Châu Loan Kouang-Tchéou-Wan Nhượng địa/Tô giới 1898-1945 1900

Nam Kỳ là thuộc địa, Bắc Kỳ vừa là thuộc địa vừa là bảo hộ do bị cai trị đồng thời của người Pháp và triều Nguyễn, Trung Kỳ chỉ là xứ bảo hộ bởi đây là vùng lãnh địa riêng của triều Nguyễn. Quảng Châu Loan năm 1898 là nhượng địa của Pháp ký với nhà Thanh với hạn kỳ 99 năm nhưng đến năm 1946 được hoàn lại cho chính phủ Trung Quốc.

Tới năm 1918, cái tên Kouang-Tchéou-Wan trong các văn bản hành chính công bắt đầu đứng độc lập như một vùng lãnh thổ riêng tách biệt với Indochine dù nó vẫn thuộc Pháp. Biểu cước bưu chính cũng có biểu cước riêng cho Quảng Châu mặc dù mức cước vẫn như vùng Đông Dương.

Bản đồ các nước Đông Dương năm 1917

Bài viết cùng chuyên mục

Để lại comment của bạn ở đây

Bottom_logo

©Indophila là một trang web với khoảng 1.000 bài nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực tem Đông Dương và tem Việt Nam. Website hoàn toàn miễn phí bởi tôi không hề ngại chia sẻ những gì tôi tìm hiểu, sau đó hệ thống chúng lại thành những chủ đề xuyên suốt lịch sử đất nước từ lúc thực dân Pháp đô hộ, thiết lập hệ thống bưu chính cho tới ngày thống nhất đất nước với mạng lưới bưu chính phát triển rộng khắp.

©2025 Bản quyền Indophia.com  |  Tác giả: Lưu Văn Lương

Hiển thị tốt nhất trên phiên bản desktop, độ rộng phân giải từ 1280px trở lên.